10 października obchodzimy Światowy Dzień Zdrowia Psychicznego, który w obecnych czasach nabiera szczególnego znaczenia. Statystyki dotyczące zdrowia psychicznego Polaków są alarmujące – zwiększona liczba samobójstw, epidemia depresji i lęków wśród dzieci, narastające uzależnienia. To wszystko pokazuje, jak istotne jest zwrócenie uwagi na ten kryzys i podjęcie skutecznych działań. Dane są często niepełne, jednak wyraźnie wskazują, że kondycja psychiczna Polaków ulega dramatycznemu pogorszeniu.
Zdrowie psychiczne Polaków w kryzysie – najważniejsze statystyki
Co czwarty Polak zmaga się z zaburzeniami psychicznymi. Według badań, najczęstszymi problemami są zaburzenia nerwicowe, takie jak lęki, ataki paniki czy fobie, które dotykają 16% Polaków. Na depresję, która staje się coraz bardziej powszechna, cierpi obecnie prawie 4 miliony osób w Polsce, z czego kobiety są bardziej narażone na problemy psychiczne niż mężczyźni. Ponadto, około 90% społeczeństwa uważa, że zdrowie psychiczne jest równie ważne jak fizyczne, co pokazuje, jak rośnie świadomość problemu.
Nasze doświadczenia: coraz więcej osób szuka pomocy
Jako Fundacja Pomocy Psychologicznej i Edukacji Społecznej „Razem” codziennie mierzymy się z dramatycznymi konsekwencjami tego kryzysu. Każdego miesiąca około 200 osób zgłasza się do nas, poszukując wsparcia w formie interwencji kryzysowej, działań profilaktycznych i psychoedukacji. Są to osoby w różnym wieku, często zagrożone wykluczeniem społecznym – młodzież, dorośli, seniorzy. Wiele z tych osób doświadczyło traumy, depresji czy stanów lękowych, które uniemożliwiają im normalne funkcjonowanie.
Ograniczony dostęp do specjalistów
Niestety, dostęp do specjalistycznej pomocy psychologicznej w Polsce wciąż pozostawia wiele do życzenia. Na jednego psychoterapeutę przypada aż 2,7 tys. osób, a na jednego psychiatrę aż 7,5 tys. To powoduje, że wiele osób nie otrzymuje pomocy na czas. Z naszej perspektywy widzimy, że potrzebna jest deinstytucjonalizacja opieki zdrowia psychicznego – tworzenie przyjaznych miejsc dostępnych dla wszystkich, szczególnie dla osób zagrożonych wykluczeniem społecznym. Długie kolejki, brak wsparcia psychoterapeutycznego i ograniczone możliwości finansowe są jednymi z głównych barier.
Młodzież w kryzysie: alarmujące statystyki
Kryzys zdrowia psychicznego nie omija dzieci i młodzieży. W Polsce blisko 30% młodych ludzi zmaga się z podejrzeniem depresji, a 4 na 10 uczniów przyznało, że miało myśli samobójcze. To niepokojące dane, które wskazują, jak pilna jest potrzeba wsparcia psychicznego w tej grupie. Uzależnienie od nowych technologii oraz uczucie izolacji pogłębiają problem, prowadząc do kryzysów emocjonalnych.
Zdrowie psychiczne a miejsce pracy
Kondycja psychiczna Polaków jest mocno związana z ich życiem zawodowym. Blisko 11% dni absencji chorobowych wynika z zaburzeń psychicznych. Nadmiar stresu, presja czasu oraz nadmiar obowiązków to główne czynniki wpływające na pogarszanie się zdrowia psychicznego pracowników. Co więcej, kobiety dwukrotnie częściej niż mężczyźni biorą zwolnienia lekarskie związane z problemami psychicznymi.
Pandemia COVID-19 – jak wpłynęła na zdrowie psychiczne?
Pandemia COVID-19 miała dramatyczny wpływ na zdrowie psychiczne Polaków. Blisko połowa społeczeństwa odczuła pogorszenie swojego stanu psychicznego, a 10% Polaków miało w tym okresie myśli samobójcze. To pokazuje, jak delikatna jest równowaga psychiczna w obliczu globalnych kryzysów i jak pilnie potrzebne jest wsparcie dla osób w kryzysie psychicznym.
Problemy ze snem i relacjami
Współczesny kryzys zdrowia psychicznego dotyka także codziennych aspektów życia, takich jak sen i relacje intymne. 40% Polaków śpi mniej niż 7 godzin dziennie, co ma negatywny wpływ na ich zdolność do radzenia sobie ze stresem. Problemy ze snem, nasilone podczas pandemii, dodatkowo odbijają się na zdrowiu psychicznym. Problemy ze stresem i zmęczeniem odbijają się również na życiu intymnym – co czwarta Polka i co piąty Polak przyznają, że mają trudności w relacjach.
Co dalej?
Kondycja psychiczna Polaków wymaga natychmiastowej uwagi. Wzrost świadomości na temat problemów psychicznych to dopiero pierwszy krok. Musimy poprawić dostęp do specjalistycznej opieki, wprowadzić programy wsparcia psychicznego w miejscu pracy, a także rozwijać ośrodki terapeutyczne, które są dostępne dla wszystkich, bez względu na sytuację finansową. Nasza Fundacja każdego dnia stara się pomagać osobom w kryzysie, jednak potrzeby są ogromne, a zasoby ograniczone.
Zdrowie psychiczne to prawo każdego z nas. Aby o nie zadbać, potrzebujemy wspólnego wysiłku – społeczności, specjalistów, instytucji i władz. Razem możemy stworzyć lepsze warunki dla wsparcia psychicznego, aby każdy, kto tego potrzebuje, miał dostęp do pomocy w odpowiednim czasie.
Międzynarodowy Dzień Zdrowia Psychicznego to czas, by podkreślić, że zdrowie psychiczne jest równie ważne jak fizyczne. To wyzwanie, które dotyczy nas wszystkich. Zadbajmy o siebie nawzajem – dla lepszej przyszłości.
Zobacz nasz harmonogram wydarzeń z okazji Światowego Dnia Zdrowia Psychicznego.
