Choroba afektywna dwubiegunowa (CHAD), znana również jako psychoza maniakalno-depresyjna, to złożone zaburzenie psychiczne, charakteryzujące się cyklicznymi zmianami nastroju. Te ekstremalne wahania nastroju oscylują pomiędzy dwoma biegunami: epizodami manii (lub hipomanii) i depresji, z możliwymi okresami stabilizacji nastroju między tymi epizodami.
Epizody maniakalne charakteryzują się nadmierną aktywnością, zwiększoną energią, zmniejszoną potrzebą snu, przesadnym optymizmem, a czasem grandioznymi urojeniami. Osoby w stanie manii mogą podejmować ryzykowne decyzje, np. nadmierne wydawanie pieniędzy, nieprzemyślane inwestycje, czy angażowanie się w niebezpieczne zachowania seksualne.
Epizody depresyjne przynoszą natomiast uczucie smutku, beznadziei, utratę zainteresowań i przyjemności, problemy ze snem, zmiany apetytu, uczucie zmęczenia oraz myśli samobójcze. Osoby doświadczające epizodu depresyjnego mogą mieć trudności z wykonywaniem codziennych czynności, co negatywnie wpływa na ich funkcjonowanie społeczne i zawodowe.
Rozpoznanie CHAD opiera się na dokładnym wywiadzie medycznym i obserwacji objawów. Ważne jest, aby wykluczyć inne przyczyny zmian nastroju, takie jak choroby fizyczne czy używanie substancji psychoaktywnych. Leczenie choroby afektywnej dwubiegunowej jest procesem długotrwałym i często wymaga podejścia wielospecjalistycznego, łączącego farmakoterapię, psychoterapię oraz wsparcie społeczne.
Farmakoterapia jest kluczowym elementem leczenia CHAD. Leki stabilizujące nastrój, takie jak lit, walproinian sodu czy lamotrygina, są stosowane w celu zmniejszenia częstotliwości i intensywności epizodów maniakalnych i depresyjnych. W niektórych przypadkach, szczególnie podczas epizodu maniakalnego, konieczne może być użycie leków przeciwpsychotycznych.
Psychoterapia pomaga pacjentom lepiej rozumieć swoją chorobę, uczy strategii radzenia sobie z wahaniem nastrojów oraz wspiera w budowaniu zdrowych relacji interpersonalnych. Często stosuje się terapię poznawczo-behawioralną, która koncentruje się na zmianie negatywnych wzorców myślenia i zachowań.
Ważnym aspektem leczenia CHAD jest edukacja pacjenta i jego rodziny na temat charakterystyki choroby, co pozwala na lepsze rozpoznawanie objawów i szybsze reagowanie w przypadku zmian. Wsparcie społeczne, w tym grupy wsparcia dla osób z chorobą afektywną dwubiegunową, jest nieocenione w procesie zdrowienia.
Podsumowując, choroba afektywna dwubiegunowa jest poważnym zaburzeniem psychicznym, które jednak przy odpowiednim leczeniu i wsparciu może być skutecznie kontrolowane. Osoby z CHAD mogą prowadzić aktywne i satysfakcjonujące życie, pod warunkiem stałej współpracy z zespołem terapeutycznym oraz aktywnego uczestnictwa w procesie leczenia.
