W tym rozdziale opowiem Ci o kryzysie psychicznym, który może stać się pierwszym krokiem ku poznaniu siebie i własnej psychiki. Zacznijmy od początku – czym właściwie jest kryzys psychiczny? To pytanie może wydawać się prostsze niż jest w rzeczywistości. Kryzys psychiczny to nie tylko chwilowe potknięcie. To moment, w którym wszystko co dotychczas wydawało się pewne, nagle zaczyna się chwiać. To czas, gdy nasze sprawdzone metody radzenia sobie z rzeczywistością przestają działać.
Wyobraź sobie na chwilę, że codzienność nagle traci swój rytm. Każdy dzień przynosi nowe wyzwania i obawy, a Ty mimo prób zachowania spokoju czujesz, że powoli tracisz grunt pod nogami. Przyjmijmy, że powodem jest ciężka choroba.
Początkowo próbujesz przekonać siebie, że to tylko chwilowy stan, że „wszystko na pewno się ułoży”. Spędzasz godziny na poszukiwaniu rozwiązań i choćby iskierki nadziei. Do pracy chodzisz mechanicznie, Twoje myśli są gdzie indziej – krążą wokół jednego, palącego pytania: „Co mogę zrobić?”.
Zobacz: Sprawdź naszą ofertę psychoterapii
Z każdym dniem czujesz, że coraz bardziej tracisz kontrolę nie tylko nad sytuacją, ale także nad sobą. Pojawia się w Tobie myśl, że „coś jest nie tak”, że przestajesz siebie rozpoznawać. W pracy zauważasz niezadowolenie przełożonego, a w domu – rosnący dystans między Tobą a bliskimi. Chciałbyś się z kimś podzielić swoimi obawami, ale jednocześnie myślisz, że musisz być silny, że nie możesz pozwolić sobie na słabość.
Wracasz do domu, do swojego świata, który z każdą chwilą wydaje się coraz mniejszy, coraz bardziej ograniczony, czujesz się jak w pułapce. Wpadasz w spiralę myśli, poczucia winy i bezradności. Niestety nie akceptujesz tego, że masz prawo czuć się przytłoczony. Nie chcesz pogodzić się z tym, że w Twoim życiu pojawił się smutek i bezsilność. Kryzys psychiczny to coś więcej niż tylko zbiór trudnych emocji. To moment, w którym potrzebujesz czasu, aby zaakceptować sytuację, z którą przyszło Ci się zmierzyć.
Warto wiedzieć, że istnieją różne rodzaje kryzysów, których możemy doświadczyć:
– kryzysy rozwojowe, które pojawiają się w naturalnych punktach zwrotnych naszego życia,
– kryzysy sytuacyjne, wywołane nagłymi i nieoczekiwanymi wydarzeniami,
– kryzysy egzystencjalne, które skłaniają nas do zastanowienia się nad najgłębszymi pytaniami o sens życia,
– kryzysy środowiskowe, które przynoszą ze sobą zmiany na wielką skalę, dotyczą całych społeczności, a jednocześnie wpływają na życie jednostki.
Nie ma jednego, uniwersalnego schematu przechodzenia przez kryzys. Niektóre są jak letnie burze – szybkie i intensywne, a inne przypominają długie, zimowe miesiące, pełne refleksji i wewnętrznej pracy. Pamiętaj, że każdy kryzys, niezależnie od czasu jego trwania, niesie ze sobą możliwość wzrostu i zmiany. Zauważenie znaków wskazujących na kryzys to pierwszy krok do jego zrozumienia i rozwiązania. Objawy mogą być różnorodne i wielowymiarowe. Mogą obejmować zarówno sferę emocjonalną, jak i fizyczną oraz behawioralną– od uczucia ciągłego zmęczenia, poprzez trudności z koncentracją, aż po nagłe zmiany w zachowaniu. Nasze ciało sygnalizuje nam w ten sposób, że warto się na chwilę zatrzymać, by odkryć przyczyny swojego stanu. Zrozumienie kryzysu wymaga od nas cierpliwości, empatii wobec siebie i otwartości na wsparcie z zewnątrz. To jest proces, w którym stopniowo uczymy się akceptować swoje emocje, rozpoznawać własne potrzeby i szukać skutecznych sposobów radzenia sobie z trudnościami. W jego trakcie możemy odkryć nieznane dotąd obszary naszej psychiki, nauczyć się nowych sposobów radzenia sobie z wyzwaniami i doświadczyć głębokiej transformacji.
Warto wiedzieć, jak zazwyczaj przebiega kryzys. Dzięki temu łatwiej nam będzie dostrzec, że my lub ktoś z bliskich zmagamy się z właśnie tego typu sytuacją.
Faza szoku
Wyobraź sobie, że Twoje życie toczy się znanym, ustalonym rytmem. Masz plany, marzenia, codzienne obowiązki. Nagle pojawia się wydarzenie, które wywraca wszystko do góry nogami, a Ty czujesz bezradność. Próbujesz odnaleźć ulgę w zaprzeczaniu temu, co się stało. „To nieprawda, to niemożliwe, musi być jakieś wyjście” – powtarzasz sobie, choć w głębi serca wiesz, że przed Tobą bardzo trudny etap.
Faza napięcia
Gdy pierwszy wstrząs minie, zaczyna narastać napięcie. Jest to czas, gdy stopniowo zdajesz sobie sprawę z nowej rzeczywistości. Z każdym dniem, z każdą godziną, odczuwasz coraz większą presję, by znaleźć jakieś wyjście z trudnej sytuacji. To etap, w którym Twoje wewnętrzne zasoby są wystawione na próbę. Szukasz wsparcia, próbujesz różnych metod, lecz często czujesz się przytłoczony i nie widzisz efektów swoich starań.
Faza mobilizacji
Następnie wkraczasz w fazę mobilizacji. To czas, gdy zdajesz sobie sprawę, że to co dotychczas wiedziałeś i umiałeś, może okazać się niewystarczające. Zaczynasz szukać nowych rozwiązań. To etap pełen bólu, ale również determinacji. W tym czasie zaczynasz dowiadywać się o sobie nowych rzeczy i odkrywasz swoje zasoby. Jeśli się na to otwierasz, to w Twoim życiu pojawiają się ludzie, którzy dają Ci wsparcie.
Rozwiązanie
To jest etap, w którym Twój kryzys może przekształcić się w rozwojowe doświadczenie lub wręcz przeciwnie – pogłębić się. Jest szansa, że w fazie mobilizacji sięgniesz po takie zasoby i wsparcie, dzięki którym odnajdziesz na nowo równowagę i poznasz wartościowe metody radzenia sobie, które zostaną z Tobą już na zawsze. Może być też niestety tak, że walka z kryzysem będzie ciągle trwać i bez skutecznej pomocy może się on pogłębić. W takim przypadku przejdziesz do fazy dekompensacji.
Faza dekompensacji
To jest etap, którego nikt nie chce doświadczyć. Moment, w którym wydaje się, że wszystkie siły Cię opuszczają. Doświadczasz wewnętrznego chaosu, poczucia totalnej utraty kontroli nad własnym życiem. W tym momencie zazwyczaj niezbędna okazuje się profesjonalna pomoc, ponieważ bez otrzymania wsparcia kryzys może zamienić się w zaburzenie psychiczne. Dzięki specjalistycznej opiece łatwiej jest wyjść z najtrudniejszego etapu kryzysu.
Zobacz również: Wybierze terapeutę i umów się na spotkanie
Podsumowując, ten rozdział jest zaproszeniem do wejrzenia w głąb siebie. Chociaż droga przez kryzys może być trudna, niesie ze sobą szansę na głębsze zrozumienia siebie i otaczającego nas świata. Warto nauczyć się rozpoznawać w sobie pierwsze oznaki kryzysu psychicznego i od razu sięgać po wsparcie, ponieważ jeśli zbyt długo będziemy mierzyć się z tym trudnym stanem, nasze zdrowie psychiczne może jeszcze bardziej się pogorszyć. W kolejnych rozdziałach porozmawiamy o tym, jak sobie radzić, gdy w konsekwencji kryzysu doświadczymy zaburzeń psychicznych.
